Het Pareltje uit het Archief van Regionaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCe) gaat over een persoon, waarvan een standbeeld staat op de markt in Eindhoven. Waarschijnlijk ben je hier weleens langsgelopen, zonder te beseffen wie de man eigenlijk is: Joannes Franciscus Rudolphus van Hooff, geboren in 1755.
De geboren Eindhovenaar was van 1 mei 1787 tot 30 april 1788 burgemeester van Eindhoven, samen met Godefridus van Dijk. Maar hij was veel meer dan alleen een bestuurder en zoon van een eerdere burgemeester. Jan van Hooff was een strijder voor vrijheid. En wat hem misschien wel een held maakt: door een eenvoudige schrijffout ontsnapte hij ooit aan de onthoofdingsdood.
Jan van Hooff streed voor de gelijkgerechtigdheid van Brabant, dat in die tijd door het bestuur van de Republiek vaak als tweederangsgebied werd behandeld. Hij geloofde dat alle burgers gelijke rechten moesten hebben, ongeacht waar ze vandaan kwamen.
Aan het eind van de 18e eeuw richtte hij een patriottische organisatie op. De patriotten wilden meer democratie en burgerlijke vrijheid in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Jan van Hooff verzette zich, samen met vele anderen, tegen het autoritaire bewind van stadhouder Willem V, prins van Oranje-Nassau.
Die strijd verliep bepaald niet zonder gevaar. In opdracht van de Staten-Generaal werd Jan gearresteerd en gevangen gezet in Den Haag. Toen hij weer op vrije voeten kwam, werd hij in Eindhoven opnieuw opgepakt. Toch wist hij te ontsnappen, een gewaagde stap, die hem uiteindelijk naar Frankrijk leidde. Daar, in het land van de pas uitgeroepen Franse Republiek, zocht hij steun bij gelijkgestemden.
Maar het lot bleef hem achtervolgen: ook in Frankrijk werd hij gevangengenomen. Hij belandde in een dodencel en stond op de lijst om met de guillotine te worden onthoofd. En toen gebeurde het onvoorstelbare: door een fout in de administratie, een simpele schrijffout, werd Jan van Hooff per ongeluk vrijgelaten.
Toen hij terugkeerde naar Nederland, had hij zijn burgemeestersambt al lang neergelegd. Hij klom op tot directeur-generaal en minister van Politie en Justitie, een opmerkelijke rol voor iemand die zelf meer dan eens in de cel had gezeten.
Jan van Hooff overleed op 13 juni 1816, in zijn zestigste levensjaar, een respectabele leeftijd in die tijd. Hij bleef ongetrouwd, maar liet een nalatenschap achter die tot op de dag van vandaag voortleeft. Vrijheid en gelijkheid zijn niet vanzelfsprekend, maar moet soms bevochten worden – soms met woorden, soms met moed, en heel soms met een beetje geluk!