Steeds meer ouderen maken gebruik van internet om te bankieren, contact te houden met familie of informatie op te zoeken. Toch is deze groep ook vaak een doelwit van online oplichters. Voor familieleden kan het waardevol zijn om hun ouders of grootouders te helpen met de basis van online veiligheid. Met duidelijke uitleg, geduld en de juiste hulpmiddelen kunnen ouderen een stuk veiliger online actief zijn.
Bewustwording en begrijpelijke uitleg beginnen bij herkenning van risico’s
Veel ouderen zijn minder bekend met de moderne vormen van online oplichting. Phishingmails die eruitzien alsof ze van de bank komen, WhatsApp-berichten van een ‘kleinkind in nood’ of nepwebshops: de risico’s zijn groot. Juist omdat deze berichten vaak slim inspelen op vertrouwen en emoties, trappen ouderen er sneller in. Een eerste stap is bewustwording. Leg rustig uit wat de meest voorkomende trucs zijn en gebruik herkenbare voorbeelden.
Simpele basisregels die je goed kunt uitleggen
Naast bewustwording zijn er een aantal basisregels die je eenvoudig kunt overbrengen. Vertel bijvoorbeeld dat sterke wachtwoorden belangrijk zijn, dat persoonlijke gegevens nooit via e-mail of telefoon gedeeld mogen worden en dat veilige websites altijd beginnen met ‘https://’ en een slotje in de adresbalk.
Maak de regels concreet. Laat zien hoe je een wachtwoordmanager gebruikt of hoe je kunt controleren of een website betrouwbaar is. Geef ook aan dat apps en programma’s alleen via officiële kanalen gedownload moeten worden. Op die manier worden misleidende advertenties en valse apps voorkomen.
Hulpmiddelen en tools toegankelijk maken
Het installeren van goede hulpmiddelen kan ouderen veel veiligheid en gemak bieden. Denk aan een virusscanner, automatische software-updates, een wachtwoordmanager en tweefactorauthenticatie. Het helpt om dit samen in te stellen en stap voor stap uit te leggen wat elk hulpmiddel doet.
Veel ouderen studeren, lezen of videobellen niet alleen thuis, maar ook op andere plekken, zoals in een bibliotheek of café. Op openbare wifi-netwerken is het risico groter dat kwaadwillenden meekijken. Hier kun je uitleggen wat een VPN doet: het versleutelt de internetverbinding en maakt het moeilijker voor anderen om gegevens te onderscheppen. Zo kan je ouder of grootouder met meer zekerheid online bankieren of documenten bekijken, ook buiten de deur.
Geduld, begeleiding en herhaling als sleutel tot duurzame veiligheid
Voor veel ouderen geldt: herhaling is essentieel. Een eenmalige uitleg blijft vaak niet hangen. Neem daarom de tijd om dezelfde stappen meerdere keren uit te leggen en zet desnoods een eenvoudig stappenplan op papier. Dat geeft houvast en maakt dat ze zelfstandiger aan de slag kunnen.
Daarnaast helpt het om samen instellingen door te nemen of periodiek een korte check te doen. Veel ouderen willen namelijk wel hun digitale vaardigheden verbeteren. Uit onderzoek blijkt dat 35% van de ouderen meer wil leren over computerbeveiliging en 33% over veilig internetgebruik. Door hen hierbij te ondersteunen, vergroot je niet alleen hun veiligheid maar ook hun zelfvertrouwen.
Tot slot
Ouderen online veiligheid leren is geen kwestie van één gesprek, maar een proces van uitleggen, oefenen en herhalen. Door risico’s begrijpelijk te maken, simpele basisregels te delen, hulpmiddelen toegankelijk te installeren en geduldig begeleiding te bieden, kunnen zij veiliger en met meer vertrouwen gebruikmaken van het internet. Zo dragen familieleden bij aan zelfstandigheid én gemoedsrust voor hun oudere naasten.