Bomen hebben in de belevingswereld van de mens altijd een belangrijke rol gespeeld. De boom fungeerde in oude mythen soms als middelpunt van de wereld en werd dan gezien als een as die tot aan de hemel reikte. De boom is zowel symbool voor leven en vruchtbaarheid als voor leven en dood geworden. Met kerst in aantocht reden genoeg om eens extra aandacht te besteden aan sparren, dennen en hun toepassingen en betekenis.

EINDHOVEN - Een spar in de huiskamer is terug te voeren op verering van bomen door de Germanen. Hun bomenverering was zo diepgeworteld, dat bij bekering tot het christendom de predikers daar het volgende op zouden hebben gevonden. Om zijn driehoekige vorm wezen ze de spar aan als nieuwe boom voor verering. De drie punten van de driehoek wezen op de Heilige Drie-eenheid: God de Vader bovenaan, de Zoon en de Heilige Geest op de onderste hoekpunten.

Kerstboom

Het opzetten van de kerstboom in de huiskamer, komt vanuit Duitsland rond 1900 naar Nederland en wordt hier even populair. De meest gebruikte kerstbomen zijn Nordmann-spar en de fijnspar. Deze tijd is dus bij uitstek geschikt om dennen en sparren eens wat beter te bekijken.

Grote invloed

Als de loofbomen hun bladeren hebben verloren, staat het naaldhout nog volop te pronken. In bossen en tuinen staan vele soorten. De naaldbomen hadden en hebben een zeer grote invloed op ons bestaan. Naaldhout was al massaal aanwezig 350 miljoen jaar geleden. De oorsprong van een groot deel van onze kolen-, gas- en olievoorraden ligt in die periode. Naaldbomen kunnen, als ze niet als kerstboom worden gebruikt, zeer oud worden. Het is moeilijk om de ouderdom te bepalen omdat het gaat over bomen waarvan geen plantdatum bekend is.

Doordat ze meestal van binnen hol zijn, het kernhout is door de eeuwen heen weggerot, zijn er ook geen jaarringen meer. Een leeftijd is dan moeilijk te bepalen. In hun oorspronkelijk leefgebied in Amerika, kan men voor sommige dennen tellen met een ouderdom van zo’n 5.000 jaar. Een taxus haalt daar 1500 jaar, in Nederland overigens ‘slechts’ 700 jaar. De grootste nog levende bomen op aarde bereiken een gewicht van 3 miljoen kilo en beslaan een volume van 3.000 kubieke meter. Onvoorstelbare cijfers.

Oregon pine

Een drietal naaldhoutsoorten zijn voor de mens van veel betekenis. De grove den. Waarschijnlijk in Nederland de meest voorkomende naaldhoutsoort. Het hout staat bekend als ‘grenen’. In het recente verleden massaal aangeplant als houtleverancier voor de mijnbouw. Als stutpaal was de grove den in de mijnen onovertroffen. Het hout van de grove den kraakt voor het breekt. Zodoende werden de mijnwerkers gewaarschuwd voor een naderende instorting. Ook voor eenvoudig meubilair wordt het volop gebruikt. Het hout van de douglasspar staat bekend onder de naam Oregon pine. Het lijkt zowel uiterlijk als in gebruik op het grenen.

En tenslotte de fijnspar, de boom waarmee dit stukje begon. Het hout is in de handel onder de naam vurenhout. Het wordt vooral gebruikt in de huizenbouw en voor het maken van kisten, pallets en kratten. En als kerstboom dus.

Kerstboomverkopers leveren tegenwoordig voornamelijk de Nordmann-spar. De naalden van deze boon vallen minder snel uit dan die van de fijnspar. Ze komen meestal uit Denemarken waar miljoenen van deze sparren gekweekt worden voor de export.

IVN VEV

Hulst

Hulst, met zijn altijd groenblijvende blaadjes en rode besjes is een symbool dat staat voor kracht. Het Christendom heeft de plant geadopteerd als symbool van Christus, met de stekelige bladeren als teken voor de doornenkroon en de bessen voor zijn bloed.

Andere typische kerstplanten zijn hulst en maretak