Een kloek boekwerk van 352 pagina’s, boordevol afbeeldingen en kaarten met Eindhoven in de hoofdrol. Vader en zoon Jos en Bauke Hüsken hebben er ruim acht jaar hun ziel en zaligheid ingestopt. Nog even en ‘Eindhoven staat op de kaart’ rolt van de persen. “Een boek als dit schrijf je niet zomaar even.”

Door Rob Weekers

Hoe betrouwbaar is een kaart? Jos en Bauke kunnen er rustig een middag over vertellen. “Hoe verder je teruggaat in de tijd, hoe groter de kans dat kaartenafbeeldingen niet correct zijn, of zelfs volslagen fout”, zegt Bauke. “Dan zie we bijvoorbeeld een afbeelding van Kasteel Eindhoven met torentjes die nooit hebben bestaan. Eigenlijk best geinig, en voor het boek juist wel interessant om daar de nodige kanttekeningen bij te plaatsen.”

Zo zijn er ook kaarten in het boek opgenomen waarop de Dommel dwars door de stad loopt. “Dat klopt natuurlijk voor geen meter, maar die fout is de andere kaartenmakers best vaak overgenomen”, zegt Bauke. ”Het geeft maar aan dat kaarten niet altijd betrouwbaar hoeven te zijn.”

Stratenpatronen

Het tweetal heeft bewust voor een chronologische volgorde gekozen, te beginnen met de zestiende eeuw. Aan de hand van het boek is de ontwikkeling van de stad goed te volgen. “Natuurlijk kende Eindhoven met de komst van Philips naar de stad een economische impuls en explosieve bevolkingsgroei. Daarvóór was er eigenlijk ook best veel bedrijvigheid, zoals de textielindustrie en de vele sigarenmakerijen die Eindhoven telde. Niettemin kun je nu nog steeds aan de hand van stratenpatronen de geschiedenis van de stad en de verschillende stadsdelen schetsen.”

Fascinerend

Kaarten fascineren! Dat weten de auteurs van dit boek maar al te goed. Het boek mag dan ook gezien worden als een logisch gevolg van hun jarenlange verzameling van oude prenten en stadsplattegronden van Eindhoven en de kennis over deze materie die daarbij is opgedaan. In het boek wordt de lezer meegevoerd door de vijfhonderdjarige geschiedenis van de Eindhovense cartografie, waarbij de kaarten en plattegronden steeds centraal staan. Aan de hand van een kleine duizend afbeeldingen belichten de auteurs bovendien diverse opmerkelijke zaken die zij tegenkwamen bij het bestuderen van de kaarten.

Bomkraters

Is een deel van het boek historisch wetenschappelijk te noemen, voor trivia en opmerkelijke zaken is ook de nodige ruimte vrijgemaakt. Een kaartje bijvoorbeeld van het bombardement op Eindhoven in de Tweede Wereldoorlog. Aan de hand van getroffen huizen en gebouwen is goed te zien hoe de vliegtuigen hun destructieve lading hebben gedropt. Of neem nu een kaart van landgoed De Wielewaal waarop bomkraters zijn aangegeven. “Die kun je er nu nog zien”, zegt Bauke. “Het zijn perfect ronde gaten die vol water staan.” Het is zomaar een leuk weetje waar het boek vol mee staat.

En wat te denken van een kaartje van Heesterakker met daarop straatnamen als Sinaasappelstraat en Banaanstraat. “Die hebben alleen maar op papier bestaan. Men heeft uiteindelijk gekozen voor straatnamen die verwijzen naar Italië, zoals de Sienalaan en de Livornostraat. Blijkbaar vond men dat toch iets beter klinken”, lacht Bauke. En wie weet nog dat het Wilhelminaplein ten tijde van de Duitse bezetting werd omgedoopt tot Willemsplein en de Julianastraat in Sophiastraat. “Verwijzingen naar het koningshuis werden door de Duitser niet op prijs gesteld”, legt Bauke uit.

Een bijzondere vondst die het tweetal op de kop heeft weten te tikken is een exemplaar van Russische makelij uit 1979. Een erfenis uit de Koude Oorlog waar geheime dienst KGB de Lichtstad in kaart heeft gebracht, met daarop bijvoorbeeld aangetekend waar zich schuilkelders bevonden. Ook die kaart bevat de nodige fouten, zo wordt duidelijk. De schuilkelders onder de Markt hebben de Russen compleet gemist. Jos: “Het blijft fascinerend om te weten dat er Russische spionnen in Eindhoven hebben rondgelopen.”

Hele toer

Monnikenwerk, zo kan de speurtocht naar kaarten en het maken van het boek het best worden omschreven. Hoeveel uren er aan zijn besteed? Jos schudt onmiddellijk met het hoofd. “Dat hebben we niet bijgehouden, maar het zijn er onnoemelijk veel. Het was een hele toer om het boek te maken. Hoe leuk het ook was, ik ben blij dat het erop zit!”

Interesse voor geschiedenis en kaarten is Bauke niet vreemd. Als kind kon hij zich al verliezen in de Grote Bosatlas. “Dat heeft-ie een beetje van mij”, legt vader Jos uit. Samen runt het tweetal nu het Cultuurhistorisch Bureau Hüsken en Zoon. Het bureau verzorgt onder andere beschrijvingen en waarderingen van monumentaal erfgoed in en buiten Eindhoven. En ook zijn Jos en Bauke verbonden aan de Van Abbestichting, de Eindhovense ‘erfgoedwaakhond’. “De geschiedenis van Eindhoven blijft boeien, dat gaat niet zomaar over.”

Van de persen

Volgende week rolt het boek van de drukpersen. Bauke kan niet wachten om een tastbaar exemplaar in zijn handen te hebben. Op zijn computer laat hij zichtbaar trots alvast de drukproeven zien. “We hebben ook flink veel aandacht besteed aan de opmaak”, zegt hij. “Met het boek maken we aan de hand van kaarten een reis door de tijd, daar willen we de lezers deelgenoot van maken.”

Een indrukwekkende lijst aan bronvermelding geeft aan dat het schrijversduo niet over een nacht ijs is gegaan. Jos: “Een boek als dit schrijf je niet zomaar.” Bauke: “Dit hebben we gedaan met liefde en heel veel passie.”

Boekpresentatie

Het eerste exemplaar van het boek wordt overhandigd aan burgmeester Jeroen Dijsselbloem. De boekpresentatie wordt zondag 10 december gehouden bij Van Pierre Boekhandel aan de Nieuwe Emmasingel. Wie alvast verzekerd wil zijn van een exemplaar (à €49,95) van ‘Eindhoven staat op de kaart’, kan intekenen door een bericht te sturen naar:

varken@outlook.com