Door Rob Weekers

De nieuwste parel aan de ketting van de reeks is ‘Eindhoven met het oog op Tongelre’. “Een stadsdeel met een van oudsher dorps karakter, dat in de loop van de tijd stadsere vormen heeft aangenomen”, zegt Rob van Brunschot. Hij vormt met Henny van Laarhoven en Jan Wierts het auteurstrio dat de tien buurten van Tongelre in kaart heeft gebracht.

Die buurten hebben ieder zo hun eigen karakter. Van het chique Villapark tot volkswijk Doornakkers, van de rustieke villawijk Koudenhoven tot Sectie-C in Oud-Tongelre, waar de komende jaren ruim duizend nieuwe woningen verrijzen.

Dertig plekken

Die grote variatie wordt duidelijk in het nieuwe boek waarin recente ontwikkelingen op meer dan dertig plekken in Tongelre worden beschreven, samen met de historische achtergrond ervan. In ‘Met het oog op Tongelre’ steken de auteurs de thermometer in dit stadsdeel. Aan de hand van oude foto’s en foto’s die speciaal voor dit project zijn genomen, wordt zichtbaar gemaakt welke grote en kleine veranderingen de verschillende buurten hebben gekend, met het heden als uitgangspunt.

Schwung

“Kijken op straatniveau”, zo noemt Rob het. “Wat veranderde de afgelopen decennia, dat willen we laten zien”, zegt mede-auteur Henny van Laarhoven, die toelicht dat er flink wat werk in het project is gestoken. “We streven naar een optimaal resultaat, maar hebben ook veel lol beleefd aan het schrijven.” Het boek is niettemin een momentopname. “Er zit zoveel schwung in de stad dat het nauwelijks is bij te houden”, lacht Rob, die eraan toevoegt dat mensen die Tongelre nog van vroeger tijden kenden veel plezier aan het boek gaan beleven.

Diversiteit

De vraag dient zich aan: hoe valt Tongelre te typeren? Een eenduidig antwoord is er niet. Het stadsdeel kent een grote diversiteit, zowel in bevolkingssamenstelling als in sociaal-economische verschillen. Tongelre is een mozaïek van contrasten, dé Tongelrenaar bestaat niet, willen de auteurs maar zeggen. “Die diversiteit maakt het juist interessant”, zegt Rob.

De Laak

Een van de buurten die uitgebreid aan bod komt is De Laak, binnen de Ring, met een hoofdrol voor de Oosterkerk aan de Fazantlaan. Dit gebouw, in 1903 gebouwd door gereformeerden, bood in de loop der tijd onderdak aan verschillende geloofsgemeenschappen: gereformeerd, katholiek en islamitisch. De groei van de kerk was nauw verbonden met de uitbreiding van de Philipsfabrieken. Later werd het gebouw gebruikt als moskee en in 1991 overgenomen door de katholieke parochie na de sluiting van de St.-Antoniuskerk. Sinds 2019 is er een fitnesscentrum gevestigd. De geschiedenis van de Oosterkerk weerspiegelt de veelzijdigheid van geloof en levensbeschouwing in Tongelre. “Een kerk die steeds opnieuw wordt uitgevonden”, zegt Henny treffend. Rob: “Duidelijk wordt dat in relatief korte tijd veel is veranderd, en dat ook nieuwkomers hun plek in Tongelre hebben gevonden.”

Nieuwe dynamiek

Ook Doornakkers komt aan bod. Aan het Tafelbergplein stond zeventig jaar lang basisschool De Driesprong. In 2023 fuseerde de school met ’t Karregat vanwege een dalend aantal leerlingen. Het gebouw kreeg een nieuwe bestemming als SALTO International School RISE, een tweetalige school voor kinderen van kenniswerkers die langer in Nederland verblijven. Ook kinderopvang Korein opende er een internationale vestiging. Zo veranderde de school van een traditionele buurtschool in een internationale leeromgeving. “Soortgelijke ontwikkelingen zie je in heel Eindhoven”, zegt Rob. “Niet alleen verandert de stad qua uiterlijk, ook de samenstelling van haar inwoners brengt een nieuwe dynamiek met zich mee. Eindhoven wordt internationaler van karakter, en daarmee automatisch Tongelre ook.”

Tongelrese Akkers

Verder beschrijft het boek de nieuwbouw in het oostelijk deel van Tongelre. Waar vroeger sportvelden lagen, verrees de wijk Berckelbosch, onderdeel van het project Tongelrese Akkers. Hier staan moderne, energiezuinige woningen, aangevuld met duurdere huizen aan de rand van de buurt. Naast bewonerservaringen wordt ook de opmerkelijke situatie van de voetbalvereniging belicht, die na de verplaatsing van haar accommodatie nog steeds een hoofdtribune heeft zonder veld. Een stille getuige van hoe snel een wijk kan veranderen, terwijl sporen van het verleden zichtbaar blijven.

Klapstuk

Eindhoven met het oog op Tongelre is het vierde boek in een reeks. Eerder al schreven medewerkers van Stichting Eindhoven in Beeld over de stadsdelen Stratum, Woensel-Zuid en Strijp, en een deel over Gestel is zo goed als af. Wie denkt dat de auteurs op hun lauweren kunnen rusten, heeft het mis. Een boek over Woensel-Noord en over het centrum ligt nog in het verschiet. “Dat wordt een klapstuk”, zegt Rob. Henny: “Er staat ons nog heel wat werk te wachten.”

De presentatie van het boek ‘Eindhoven met het oog op Tongelre’ vindt plaats op zondag 23 november om 14.00 uur in ruimte Het Schop van de Wasvenboerderij aan de Celebeslaan 30. Het nieuwe boek en de drie eerder verschenen delen zijn die middag ter plekke te koop en daarna verkrijgbaar in de boekhandel en via:

www.lecturis.nl